آیه با موضوع: توبه | توبه نصوح | استغفار | وفای به عهد | مغفرت |
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ…» ۞ سورۀ تحریم۶۶، آیه۸
ای شیعیان، مانند توبه نصوح خالصانه و واقعی به‌سوی خدا برگردید؛ به این امید که خدا گناهانتان را محو کند و در باغ‌هایی پُردرخت جایتان بدهد که در آنها جوی‌ها روان است…
فهرست مطالب
توبه چیست؟ استغفار چیست؟
روزی جناب کمیل‌بن‌زیاد از امیرالمؤمنین دربارۀ استغفار و توبه سؤال پرسید. حضرت فرمودند: وقتی شخصی گناه می‌کند، برای آمرزیده‌شدن، لازم است کلمۀ استغفار را بر لب و زبان جاری کند و همانند توبه نصوح تصمیم جدّی داشته باشد که به‌سمت آن گناه باز نگردد!
سپس فرمود: توبه و استغفار حقیقی شش مرحله دارد:
- أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى
- وَ الثَّانِي الْعَزْمُ عَلَى تَرْكِ الْعَوْدِ أَبَداً
- وَ الثَّالِثُ أَنْ تُؤَدِّيَ حُقُوقَ الْمَخْلُوقِينَ الَّتِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُمْ
- وَ الرَّابِعُ أَنْ تُؤَدِّيَ حَقَّ اللَّهِ فِي كُلِّ فَرْضٍ
- وَ الْخَامِسُ أَنْ تُذِيبَ اللَّحْمَ الَّذِي نَبَتَ عَلَى السُّحْتِ وَ الْحَرَامِ حَتَّى يَرْجِعَ الْجِلْدُ إِلَى عَظْمِهِ ثُمَّ تُنْشِئَ فِيمَا بَيْنَهُمَا لَحْماً جَدِيداً
- وَ السَّادِسُ أَنْ تُذِيقَ الْبَدَنَ أَلَمَ الطَّاعَاتِ كَمَا أَذَقْتَهُ لَذَّاتِ الْمَعَاصِي.
مراحل شش‌گانه توبه در بیان امیرالمؤمنین
- مرحلۀ اول و دوم = حقیقت توبه
- پشیمانی از گذشته
- تصمیم بر انجام‌ندادن گناهان گذشته
- مرحلۀ سوم و چهارم = شرط تأثیرگذاری توبه
- برگرداندن حقّ‌الناس و حقوق مردم و مظلمه‌ها
- انجام‌دادن حقّ‌الله و تکالیفی که بر عهده دارد
- مرحلۀ پنجم و ششم = شرط کمال توبه
- بگذارد بدنش نحیف و ضعیف شود و گوشتی که در زمان گناه روییده، آب شود و گوشت جدید بر بدنش بروید
- بر بدنی که لذت گناه را چشیده، سختی طاعت را نیز بچشاند!
اعتراف به گناه و خریدن آمرزش
پرسش: در دین مسیحیت (در ایتالیا، کلیسای واتیکان، وسط شهر رم)، مسیحی‌ها به کلیسا رفته و به گناهان خود اعتراف می‌کنند و کشیش‌ها، آنها را به توبه و استغفار وادار می‌نمایند و مبلغی برای حق‌الزحمه یا جریمه یا فروختن بهشت یا… از گناهکار می‌گرفتند و به او اطمینان می‌دهند که خدا از سر تقصیرات او گذشته است. آیا در اسلام چنین چیزی نداریم که عذاب وجدان را بردارد و انسان را سبک کند؟
برخی در پاسخ گفته‌اند: اعتراف به گناه، به این نحوه در اسلام نیامده و لکن برخی گناهان کبیره و برخی صغیره هستند و هر گناهی استغفار و توبه‌ای دارد؛ لذا باید گناه را مشروحا به استاد گفت تا او نحوه توبه را به او بیان کند! و اینکه در اسلام از اعتراف به گناه نهی شده، قطعا منظور، اعتراف نزد مردم معمولی است که موجب جری‌شدن بقیه می‌شود و اعتراف به گناه، نزد استاد مصداق تشییع فاحشه نیست! و اصحاب پیامبر و ائمه، مکرر در محضر ایشان اعتراف به گناه خویش می‌کرده‌اند.
داستان بهلول نبّاش را در «داستان‌های توبه‌کاران» ببینید.
داستان ابولبابه را در «داستان‌های خیانت» ببینید.
اما از این‌گونه داستان‌ها نمی‌توان جواز اقرار به گناه پیش دیگران را برداشت کرد! و قیاس پیامبر اکرم با پیر و استاد عرفانی! مع‌الفارق العظیم است.
بلکه گنهکار با توجه به کلّیاتی که در زمینه توبه بیان شده است که برخی را در همین نویسه سایت درر نوشتم، وقتی شخصی واقعاً پشیمان شود و بخواهد توبه نصوح کند، خود می‌فهمد که چگونه خطا و معصیت خود را جبران کند. و الله العالم
مطلب خوبی بود.