نظم در آیات و روایات

توسط | آبان ۱۸, ۱۳۹۷ | رشد و رکود

نظم در نظام آفرینش

در دستگاه خلقت، هر پدیده‌ای جای خاصی دارد و مأموریت و کار ویژه‌ای به عهده دارد! کرات آسمانی در مدار معینی حرکت می‌کنند، فصول سال و گذشت شب و روز نظم خاصی دارد و خلقت اشیا از اندازه، حدّ و میزان خاصی برخوردار است. خدای تعالی می‌فرماید: «إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ»، ما هر چیزی را به‌اندازه (و روی حساب) آفریده‌ایم.

نظم در تکوین

کسی که در زمین و آسمان کمی تأمل کند، به نظم دقیق و حیرت‌انگیز عالم تکوین پی می‌برد، نظمی که در حرکت سیارات و کُرات وجود دارد و در طول میلیون‌ها سال با یکدیگر برخورد نکرده بلکه در یک مدار خاص در حرکت‌اند! نظمی که در ایجاد شب و روز و فصل‌های مختلف و رویش گیاهان متفاوت و رنگ‌بندی طبیعت و… وجود دارد.

نظم در تشریع

در نظام تشریع نیز اعمال عبادی به‌طور منظم از ما خواسته شده است. همۀ مسلمانان در یک زمان خاص و به یک سو نماز بخوانند! در یک زمان خاص از سال و یک زمان واحد از روز، روزه را آغاز و پایان دهند! به یک شیوۀ ویژه وضو و غسل را انجام دهند و به یک شکل نماز بخوانند.


در آیات قرآن و روایات معصومین

نظم در امور

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «أُوصِيكُمَا وَ جَمِيعَ وَلَدِي وَ أَهْلِي وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتَابِي بِتَقْوَى‏ اللَّهِ‏ وَ نَظْمِ‏ أَمْرِكُمْ‏ وَ صَلَاحِ ذَاتِ بَيْنِكُمْ» به شما و همه فرزندان و کسانم و هرکس که این نامه به‌دست وی برسد، سفارش می‌کنم که تقوی پیشه سازید و کارهای خود را نظم بدهید.

نهج البلاغه (صبحی صالح)، ص۴۲۱

نظم در روزه

«كُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ‏ لَكُمُ‏ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى اللَّيْلِ» بخورید و بیاشامید تا رشته روشن صبحدم در تاریکی شب آشکار شود و روزه را به شب برسانید.

سوره بقره۲، آیه۱۸۷

نظم در کارهای روزانه

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «وَ أَمْضِ‏ لِكُلِ‏ يَوْمٍ‏ عَمَلَهُ‏، فَإِنَّ لِكُلِّ يَوْمٍ مَا فِيهِ» کار هر روز را در همان روز انجام بده (و کار امروز را به فردا مینداز و خودت را درگیر کارهای فردا نکن)؛ زیرا هر روزی را کاری است.

نهج البلاغه، ص۴۴۰

تقسیم ساعت‌های روزانه

امام موسی کاظم(ع) فرمودند: «اجْتَهِدُوا فِي‏ أَنْ‏ يَكُونَ‏ زَمَانُكُمْ‏ أَرْبَعَ‏ سَاعَاتٍ» بکوشید که زمانتان را به چهار بخش تقسیم کنید:

«سَاعَةً لِمُنَاجَاةِ اللَّهِ وَ سَاعَةً لِأَمْرِ الْمَعَاشِ وَ سَاعَةً لِمُعَاشَرَةِ الْإِخْوَانِ وَ الثِّقَاتِ الَّذِينَ يُعَرِّفُونَكُمْ عُيُوبَكُمْ وَ يُخْلِصُونَ لَكُمْ فِي الْبَاطِنِ وَ سَاعَةً تَخْلُونَ فِيهَا لِلَذَّاتِكُمْ فِي غَيْرِ مُحَرَّمٍ وَ بِهَذِهِ السَّاعَةِ تَقْدِرُونَ عَلَى الثَّلَاثِ سَاعَاتٍ»

ساعتی برای مناجات و راز و نیاز با پروردگار، ساعتی برای امر زندگی، ساعتی برای آمیزش و رفت‌وآمد با برادران دینی که افراد مورد اعتمادی که عیب‌های شما را گوشزد می‌کنند و در درون دلشان با شماست، و صفتی برای بهره‌بردن از لذت‌ها حلال الهی! و به‌وسیله همین ساعت می‌توانید به‌درستی به آن سه ساعت دیگر بپردازید.

تحف العقول، ص۴۰۹

اختلافات، آفتِ نظم

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «الْأُمُورُ الْمُنْتَظِمَةُ يُفْسِدُهَا الْخِلَافُ» اختلاف، کارهای نظم‌یافته را تباه می‌کند.

غرر الحکم و درر الکلم، ص۶۳

نظم در نماز جماعت

امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل فرمودند: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَقِيمُوا صُفُوفَكُمْ‏ وَ امْسَحُوا بِمَنَاكِبِكُمْ لِئَلَّا يَكُونَ فِيكُمْ خَلَلٌ وَ لَا تُخَالِفُوا فَيُخَالِفَ اللَّهُ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ أَلَا وَ إِنِّي أَرَاكُمْ مِنْ خَلْفِي» ای مردم، (در نماز جماعت) صف‌های خود را راست کنید و شانه‌ها را به یکدیگر بچسبانید تا شکافی میانتان نباشد! با یکدیگر مخالفت نکنید که در آن صورت خدا میان قلب‌های شما خلاف می‌اندازد و بدانید که من شما را پشت سر خود می‌بینم.

المحاسن، ج۱، ص۸۰

نظم در اهداف و تصمیم‌گیری‌ها

امام صادق(ع) فرمودند: یکی از حکمت‌های حضرت داود این بود: «عَلَى الْعَاقِلِ أَنْ لَا يَكُونَ‏ ظَاعِناً إِلَّا فِي‏ ثَلَاثٍ‏ تَزَوُّدٍ لِمَعَادٍ أَوْ مَرَمَّةٍ لِمَعَاشٍ أَوْ لَذَّةٍ فِي غَيْرِ مُحَرَّمٍ» بر خردمند لازم است جز برای سه چیز کوچ نکند (و به تلاش نپردازد):

  • ذخیره‌کردن برای معاد و آخرت
  • بهبودبخشیدن معاش و درآمد
  • لذت‌های حلال

مکارم الاخلاق، ص۲۴۰

هر کاری به‌جای خود و به‌وقت خود

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «وَ إِيَّاكَ‏ وَ الْعَجَلَةَ بِالْأُمُورِ قَبْلَ‏ أَوَانِهَا أَوِ التَّسَاقُطَ فِيهَا عِنْدَ إِمْكَانِهَا أَوِ اللَّجَاجَةَ فِيهَا إِذَا تَنَكَّرَتْ أَوِ الْوَهْنَ عَنْهَا إِذَا اسْتَوْضَحَتْ فَضَعْ كُلَّ أَمْرٍ مَوْضِعَهُ وَ أَوْقِعْ كُلَّ أَمْرٍ مَوْقِعَهُ» از عجله و شتاب در کارهایی که وقتشان نرسیده و سستی در کارهایی که واضح و روشن است بپرهیز! و هر امری را در جای خویش و هر کاری را به موقع خود انجام بده.

نهج البلاغه، ص۴۴۴

منبع: الحیاة و…

۱ دیدگاه

  1. حمید

    تشکر خیلی استفاده کردیم فقط منابع را هم در متون ذکر کنید عالی می شود
    ——
    پاسخ: متن ویرایش و منابع اضافه شد

    پاسخ

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *