مبعث یا بعثت در اصطلاح اسلامی بهمعنای برانگیختهشدن پیامبر اکرم، محمدبنعبدالله(ص) به پیامبری است. این اتفاق در ۴۰ سالگی ایشان در «غار حراء» واقع در کوه نور (در نزدیکی شهر مکه) روی داد و سرآغاز دین اسلام بود. طبق دیدگاه مشهور شیعه امامیه، این رویداد در روز ۲۷ رجب ۱۴ سال قبل از هجرت پیامبر(ص) روی داده است.
پیش از بعثت پیامبر(ص)، دین بیشتر مردم آن ناحیه، بتپرستی بود. دیگر ادیان آسمانی نیز در قسمتهای مختلف این سرزمین پیروانی داشت؛ اما با بعثت پیامبر(ص) اسلام فراگیر و بتپرستی از حجاز برچیده شد.
سالگرد مبعث رسول خدا(ص) از اعیاد شیعیان و به «عید مبعث» مشهور است.
فهرست مطالب
واژهشناسی
در اصطلاح دینی بعثت بهمعنای فرستادهشدن انسانی از سوی خداوند برای دعوت انسانها به دین الهی است. روز مبعث یا عید مبعث نیز در اصطلاح به روزی گفته میشود که حضرت محمد(ص) از طرف خداوند به رسالت مبعوث شد.
این واژه در سورههای مختلفی از قرآن کریم بهمعنای برانگیختن و فرستادن پیامبران برای هدایت مردم بهکار رفته است. بعثت در قرآن کریم همچنین در معنای حشر مردگان هم بهکار رفته است. در همه موارد ذکر شده در قرآن، انتساب بعثت به «الله» است و اوست که برانگیختن پیامبران و محشورکردن مردگان را انجام میدهد.
کلمه «مبعث» مصدر میمی یا اسم زمان از ریشه «ب ع ث» بهمعنای برانگیختن، ارسال و یا روانه کردن است.
مبعث پیامبر اکرم(ص)
مبعث پیامبر اکرم(ص) در ۴۰ سالگی و در قولی خلاف مشهور، در ۴۳ سالگی حضرت محمد(ص) رخ داد. سبب این اختلاف، برداشت متفاوت از مفهوم بعثت است که آیا اولین نزول قرآن و آیات الهی مساوی با بعثت است، یا اولین تبلیغ رسمی و علنی.
طبق گفته مورخان، مبعث، در روز دوشنبه ۲۷ رجب سال چهلم عامالفیل و بیستمین سال حکومت خسرو پرویز بر ایران روی داده است. قولهای دیگری ۱۷ یا ۱۸ رمضان یا یکی از روزهای ماه ربیعالاول را روز بعثت دانستهاند، هرچند شیعیان قول اول را برگزیدهاند.
وقتی پیامبر اکرم(ص) در غار حرا به تفکر و عبادت مشغول بود، با نزول نخستین آیات سوره علق، بعثت او آغاز شد و با نخستین آیات سوره مدثر ادامه یافت.
پیامبر(ص) ابتدا همسرش خدیجه(س) و پسر عمویش علی(ع) را در جریان نبوت خویش قرار داد. سه سال بعد با نزول آیه «وَأَنذِرْ عَشِیرَتَک الْأَقْرَبِینَ» (ترجمه: و خویشان نزدیکت را هشدار ده.)[ شعراء–۲۱۴] دعوت وارد مرحله جدیدی شد و در همان سال با نزول آیه «فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکینَ» (ترجمه: پس آنچه را بدان مأموری آشکار کن و از مشرکان روی برتاب)[ حجر–۹۴] علنی شد و اولبار پیامبر(ص) در بازار عُکاظ، جایی که همه مردم برای تجارت در آن جمع بودند و عدهای نیز در بلندیهای آن به بیان اشعار تازه و داستانهای گوناگون مشغول بودند، همه را به سکوت خواند و دعوت خویش را آشکار کرد.
آن روز ابولهب، پیامبر(ص) را به استهزا آزرد وعدهای نیز به پیروی از او پیامبر(ص) را آزار رسانیدند؛ اما ابوطالب در حمایت از پیامبر(ص) آنان را تنبیه کرد، عده کمی ایمان آوردند و به جمع گروه اندکی که در این دوره سه ساله، پنهانی ایمان آورده بودند، پیوستند.
ارتباط با وحی
اولین وحی، وقتی توسط جبرئیل بر پیامبر(ص) نازل میشود، همراه با هیبت و احساس سنگینی بار عظیم رسالت است، به گونهای که گفته شده است وقتی به خانه آمد، به همسرش گفت: «مرا بپوشان»، اما از ابهام و شگفتی گزارشی نشده است؛ چه، آمادگی ارتباط با فرشته وحی و جهان غیب از پیش برای پیامبر(ص) ایجاد شده و پیش از اینکه جبرئیل را ببیند، آثار او را دیده بوده است.
در کودکی به واسطه پاکی درونی که داشت و نیز بیزاری از محیط فاسد آن زمان مکه، میل به تنهایی و گوشهگیری از شهر و دیار خود را داشت. به همین جهت، عزلتهای یک ماهه در کوههای اطراف مکه و بعد بازگشت به شهر، خوابهایی که حال و هوای جهان غیب داشت، شنیدن صدای ملک وحی پیش از بعثت و ارتباط ۳ ساله اسرافیل و ۲۰ ساله جبرئیل با ایشان آمادگیهایی بوده که ایشان را برای ابلاغ پیامبری مهیا میساخته است.
اگر این دسته از روایات را بپذیریم، درباره روایات دیگری که پیامبر(ص) را ناآشنا به فضای وحی و ارتباط با فرشتگان میدانند، تأمل باید کرد. نگاه ناباورانه پیامبر(ص) به حادثه وحی و ترس از پریشان خاطری یا جنزدگی، مشورت با خدیجه و تأییدگرفتن از ورقةبننوفل بهعنوان شاهد پیامبری او و آرامشدن حضرت با دلداری وی، مضامین این دسته از روایات است که با سیر رشد و فضای تربیتی حاکم بر پیامبر(ص) و بصیرت و بینش او نسبت به وظیفه سنگین رسالت، ناسازگار به نظر میرسد.
جایگاه بعثت در فرهنگ مسلمانان
در فرهنگ شیعی روز مبعث (۲۷ رجب)، بزرگ داشته میشود و جشنهایی به همین مناسبت برگزار میگردد. اهلسنت مبعث را در ماه رمضان میدانند؛ ولی چون تاریخ دقیق آن معلوم نیست، آیین خاصی در بین آنان برای این مناسبت وجود ندارد. این روز در ایران و برخی استانهای عراق تعطیل رسمی است.
اعمال عید مبعث
اعمال شب مبعث
از این شب با نام «لیلة المحیا» بهمعنای شب احیا و شبزندهداری نیز نام برده شده است.
- غسلکردن
- زیارت امیرالمومنین(ع)
- خواندن دوازده رکعت نماز که در هر رکعت سورههای حمد و فلق و ناس را یکبار و نیز اخلاص چهار بار خوانده میشود و بعد از اتمام نماز، گفته شود: «لا اله الا الله والله اکبر الحمد لله وسبحان الله ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم»
اعمال روز مبعث
- غسلکردن
- روزهگرفتن
- صلواتفرستادن
- زیارت امیرالمومنین(ع)
- زیارت پیامبر(ص)
- خواندن دوازده رکعت نماز که در هر رکعت سوره حمد و یس را بخواند پس از نماز، چهار بار سوره حمد را بخواند و سپس چهار بار بگوید: «لا اله الا الله و الله اکبر و الحمد لله و سبحان الله و لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم» و بعد چهار بار بگوید: «الله ربی لا اشرک به شیئا»
منبع: ویکیشیعه و…
ناقص؟؟؟ نیاز به تکمیل…
۰ دیدگاه