خانه » مهارت » تحقیق و نویسندگی » تکنیک‌های خلاصه‌نویسی مفید و کارامد

تکنیک‌های خلاصه‌نویسی مفید و کارامد

روش‌های خلاصه‌برداری

علامت‌گذاری و خط‌کشی (خلاصه‌نویسی اتوبوسی): سریع‌ترین و راحت‌ترین روش خلاصه‌برداری این است که یک ماژیک فسفوری بردارید و روی قسمت‌های مهم و کلیدی را هایلایت کنید، یا لااقل زیر آن‌ها را خط بکشید، حتی در اتوبوس و مترو نیز می‌توانید از این شیوه استفاده کنید؛

دقت کنید که کلمات باید به‌گونه‌ای نشانه‌گذاری شوند که اگر چشمتان را روی همان کلماتِ متمایز متمرکز کردید، جملات را تشکیل دهند و نیازی به نگاه‌کردن به سایر کلمات نباشد، و به دیگر عبارت: ماژیک‌کشی به‌صورتی انجام شود که بتوان با مرور کلماتِ خط‌کشی‌شده یک متن کامل را به‌دست آورد و حتی‌الامکان جمله‌بندی به‌هم نخورد.

در لابه‌لای مطالعه اگر به سؤال یا ابهامی برخورد کردید با علامتی مثل (؟) و اگر به مطلب و نکته‌ای ناب و جدید برخوردید، با علامتی مانند (!) آن را مشخص کنید تا بعداً سریع‌تر پیدایش کنید.

حاشیه‌نویسی: در این روش، شما باید کلمات کلیدی را تبدیل به جمله یا نیم‌جمله‌های کوتاه کرده و در حاشیۀ متن بنویسید؛

خلاصه‌نویسی: در این روش، شما مطلب کتاب را می‌خوانید، زوائدش را در ذهن حذف می‌کنید و عصاره و چکیده و لبّ آن را در دفتر یا کلاسر یا هر چیز دیگر ثبت می‌کنید.


فواید خلاصه‌نویسی

جمع‌آوری مطالب در حجم کم؛

مرور آسان‌تر و سریع‌تر؛

افزایش دقت و تمرکز؛

بالارفتن قدرت حافظه؛

کاهش میزان فراموشی؛

صرف زمان کمتر.

دو خصوصیت بدیهی خلاصه‌نویسی مفید

  1. خلاصه‌بودن نسبت به متن اصلی، برای این جهت نمی‌توان درصد یا نسبت مشخص کرد، زیرا خلاصه‌برداری برخی متون مانند علوم فرمولی و علومی که قابلیت نموداربندی را دارند، مختصرتر خواهد بود و برخی علوم مانند تاریخ، قابلیت اختصار کمتری را دارند؛
  2. یادداشت‌ها، تداعی‌کننده و یادآور و انتقال‌دهندۀ ذهن به عمده مطالبِ متن اصلی باشد.

راهکار و نکات خلاصه‌نویسی

  1. حذف کلمات زاید؛
  2. به‌خاطر خلاصه‌نویسی همۀ مثال‌ها را حذف نکنید؛
  3. حتی‌الامکان از روش MindMap یا نقشه محتوا بهره ببرید؛ (نقشۀ ذهنی یا شبکۀ مغزی یا درخت حافظه یا طرح سازمانی، روشی است که توسط «تونی بوزان» معرفی و پایه‌گذاری شده است)
  4. تفکیک و تمرکز بر روی کلمات کلیدی؛
  5. تغییر استایل و شکل کلمات کلیدی؛
  6. از کاغذی با رنگ متفاوت و جذاب و رنگی استفاده کنید؛
  7. تهیه جزوه و پیوستگی برگه‌ها، نه به‌صورت تکه‌تکه؛ چون به مرور زمان حجم مطالب بالا رفته و مرتب‌کردن آن زمان و انرژی زیادی را تلف می‌کند؛
  8. خلاصه را در مرور دوم و سوم بنویسید، نه همان مرتبه اول؛
  9. از روی خلاصه خود عکس بگیرید و آن را به‌همراه داشته باشید و هنگام بیکاری چک کنید؛
  10. مواظب باشید خلاصه‌نویسی‌تان نه مقلّ مخلّ (کمِ نارسا) باشد و نه مکثر مملّ (زیادِ خسته‌کننده).
  11. دروس محاسباتی مثل منطق و ریاضی آسان‌تر از دروس عمومی و حفظی خواهد بود؛
  12. تا می‌توانید برای خلاصه‌هایتان تاریخ درج کنید که فواید زیادی دارد، من‌جمله اینکه امکان مقایسه سبک نوشتاری‌تان در گذر زمان را به شما می‌دهد و می‌توانید کیفیت کار خویش را در دوره‌های مختلف مشاهده کنید و علتِ این تغییر و تحول را بررسی کنید که چه عاملی باعث پیشرفت شما شده است.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *