فهرست مطالب
روشهای خلاصهبرداری
علامتگذاری و خطکشی (خلاصهنویسی اتوبوسی): سریعترین و راحتترین روش خلاصهبرداری این است که یک ماژیک فسفوری بردارید و روی قسمتهای مهم و کلیدی را هایلایت کنید، یا لااقل زیر آنها را خط بکشید، حتی در اتوبوس و مترو نیز میتوانید از این شیوه استفاده کنید؛
دقت کنید که کلمات باید بهگونهای نشانهگذاری شوند که اگر چشمتان را روی همان کلماتِ متمایز متمرکز کردید، جملات را تشکیل دهند و نیازی به نگاهکردن به سایر کلمات نباشد، و به دیگر عبارت: ماژیککشی بهصورتی انجام شود که بتوان با مرور کلماتِ خطکشیشده یک متن کامل را بهدست آورد و حتیالامکان جملهبندی بههم نخورد.
در لابهلای مطالعه اگر به سؤال یا ابهامی برخورد کردید با علامتی مثل (؟) و اگر به مطلب و نکتهای ناب و جدید برخوردید، با علامتی مانند (!) آن را مشخص کنید تا بعداً سریعتر پیدایش کنید.
حاشیهنویسی: در این روش، شما باید کلمات کلیدی را تبدیل به جمله یا نیمجملههای کوتاه کرده و در حاشیۀ متن بنویسید؛
خلاصهنویسی: در این روش، شما مطلب کتاب را میخوانید، زوائدش را در ذهن حذف میکنید و عصاره و چکیده و لبّ آن را در دفتر یا کلاسر یا هر چیز دیگر ثبت میکنید.
فواید خلاصهنویسی
جمعآوری مطالب در حجم کم؛
مرور آسانتر و سریعتر؛
افزایش دقت و تمرکز؛
بالارفتن قدرت حافظه؛
کاهش میزان فراموشی؛
صرف زمان کمتر.
دو خصوصیت بدیهی خلاصهنویسی مفید
- خلاصهبودن نسبت به متن اصلی، برای این جهت نمیتوان درصد یا نسبت مشخص کرد، زیرا خلاصهبرداری برخی متون مانند علوم فرمولی و علومی که قابلیت نموداربندی را دارند، مختصرتر خواهد بود و برخی علوم مانند تاریخ، قابلیت اختصار کمتری را دارند؛
- یادداشتها، تداعیکننده و یادآور و انتقالدهندۀ ذهن به عمده مطالبِ متن اصلی باشد.
راهکار و نکات خلاصهنویسی
- حذف کلمات زاید؛
- بهخاطر خلاصهنویسی همۀ مثالها را حذف نکنید؛
- حتیالامکان از روش MindMap یا نقشه محتوا بهره ببرید؛ (نقشۀ ذهنی یا شبکۀ مغزی یا درخت حافظه یا طرح سازمانی، روشی است که توسط «تونی بوزان» معرفی و پایهگذاری شده است)
- تفکیک و تمرکز بر روی کلمات کلیدی؛
- تغییر استایل و شکل کلمات کلیدی؛
- از کاغذی با رنگ متفاوت و جذاب و رنگی استفاده کنید؛
- تهیه جزوه و پیوستگی برگهها، نه بهصورت تکهتکه؛ چون به مرور زمان حجم مطالب بالا رفته و مرتبکردن آن زمان و انرژی زیادی را تلف میکند؛
- خلاصه را در مرور دوم و سوم بنویسید، نه همان مرتبه اول؛
- از روی خلاصه خود عکس بگیرید و آن را بههمراه داشته باشید و هنگام بیکاری چک کنید؛
- مواظب باشید خلاصهنویسیتان نه مقلّ مخلّ (کمِ نارسا) باشد و نه مکثر مملّ (زیادِ خستهکننده).
- دروس محاسباتی مثل منطق و ریاضی آسانتر از دروس عمومی و حفظی خواهد بود؛
- تا میتوانید برای خلاصههایتان تاریخ درج کنید که فواید زیادی دارد، منجمله اینکه امکان مقایسه سبک نوشتاریتان در گذر زمان را به شما میدهد و میتوانید کیفیت کار خویش را در دورههای مختلف مشاهده کنید و علتِ این تغییر و تحول را بررسی کنید که چه عاملی باعث پیشرفت شما شده است.