آموزش احکام و طریقه غسل جمعه و جنابت و حیض

غسل به دو قسم غسل ترتیبی و ارتماسی تقسیم می‌شود و ارتماسی هم دو صورت دارد و در مجموع به سه صورت می‌توان غسل کرد:

• غسل ترتیبی
• غسل ارتماسی
  • ارتماسی دفعی
  • ارتماسی تدریجی

---

آموزش غسل ترتیبی

مراحل غسل ترتیبی

در غسل‌های ترتیبی، مراحل زیر به‌ترتیب باید انجام شود:

• به‌زبان‌آوردنِ نیت لازم نیست؛ بلکه همین مقدار که در دل می‌دانم دارم فلان‌غسل را انجام می‌دهم کافی است.نیت: یعنی در دل قصد می‌کنم که می‌خواهم غسل جنابت یا جمعه یا حیض یا… بکنم.
  •  
• انسان می‌تواند چند غسل را با هم نیت کند و یک غسل به‌نیت همه انجام دهد؛ مثلا خانمی که شب جمعه عادت ماهانه‌اش تمام شده است و آمیزش جنسی داشته، می‌تواند صبح جمعه یک غسل به نیت «حیض و جنابت و جمعه» انجام دهد.
• برای غسل‌کردن می‌توانیم زیر دوش برویم یا با شلنگ روی خود آب بریزیم یا کاسه‌ای را آب کنیم و روی خود بریزیم، مهم این است که به همه قسمت‌ها آب برسد.شستن سروگردن: پس از نیت، زیر دوش می‌روم و تمام قسمت‌های سر و گردن را می‌شویم.
  •  
• هنگام شستن سر و گردن، اگر آب روی قسمت‌های دیگر نیز بریزد اشکالی ندارد، مهم این است که نیت شستنِ سر و گردن را داشته باشیم و آب به تمام این قسمت نیز برسد.
•  
• شستن سمت راست: پس از شستن سر و گردن، از زیر دوش بیرون می‌رویم و دوباره به نیت شستن نیمه سمت راست بدن زیر دوش می‌رویم.
• در شستن سمت راست، همه نیمه راست بدن (جلو و پشت) باید شسته شود.
• طبیعی است که هنگام شستن قسمت راست بدن، مقداری از گردن و قسمت سمت چپ نیز شسته می‌شود و این اشکالی ندارد، بلکه بهتر است انسان مثلا همه ناف و آلت تناسلی را، هم با طرف راست و هم با طرف چپ بشوید.

• شستن سمت چپ: پس از شستن سمت راستِ بدن، از زیر دوش بیرون رفته و دوباره به نیت شستن نیمه سمت چپِ بدن زیر دوش می‌رویم.

نکته: بنابر فتوای آیات عظام «خویی، سیستانی، تبریزی و زنجانی» شستنِ سمت راست و چپ به‌طور جداجدا لازم نیست؛ بلکه مقلدین ایشان می‌توانند پس از نیت، سر و گردن را شسته و پس از آن، بقیه بدن را یکباره بشویند.

---

در غسل موالات شرط نیست

یکی از تفاوت‌های غسل با وضو این هست که: در غسل، موالات شرط نیست، یعنی لازم نیست که قسمت‌های مختلف بدن بلافاصله پشت سر هم شسته شوند. پس به این چند مثال دقت بفرمایید:

• • دیدن مانع در سمت چپ بدن: مثلا شما پس از اینکه غسل کردید و از حمام بیرون آمده و خودتان را خشک کردید، می‌بینید که یک چسب روی دست چپتان چسبیده است و یقین می‌کنید که مال پیش از غسل است، در این صورت کافی است چسب را برطرف کنید و همان قسمت (که آب به پوست نرسیده) را به‌نیتِ غسل، زیر شیر آب بگیرید یا با یک لیوان آب، رویش آب بریزید.

• • دیدن مانع در سمت راست بدن: در همان فرض بالا، اگر مثلا دیدید که دست راستتان روغنی است، در اینجا نیز مقلدین آیات عظام «خویی، سیستانی، تبریزی و زنجانی» کافی است که روغن را با صابون شسته، سپس همان قسمت را به‌نیت غسل زیر آب بشویند؛ اما مقلدین سایر مراجع، پس از شستنِ آن قسمت، باید تمام سمت چپ بدن را نیز به‌نیت غسل بشویند.

• دیدنِ مانع در سر یا گردن: اگر مثلا خانمی پس از غسل دید هنوز رژ لب روی لبانش یا ریمل روی مژه‌هایش باقی مانده است، در اینجا باید مانع را برطرف کند، سپس همان قسمت را به‌نیت غسل بشوید و پس از آن تمام بدن(سمت راست و چپ) را بشوید.

---

در غسل وسـواس نداشته باشید

بعضی افراد وقتی می‌خواهند غسل کنند، خیلی معطل می‌کنند، بعضی پنج‌دقیقه، ده‌دقیقه، نیم‌ساعت، و حتی روزی خانمی وسواسی درحالی‌که صدای دوش آب می‌آمد از داخل حمام تماس گرفت و می‌گفت: «چهل‌دقیقه است هنوز نتوانسته‌ام غسلم را کامل کنم»! آری اگر خرده‌وسواس‌ها درمان نشود، کار به جاهای باریک می‌کشد.

وقتی خودتان را لیف و صابون و شامپو زدید و بدنتان تمیز است، دیگر وجهی ندارد که غسل‌کردنتان بیش از یکی دو دقیقه طول بکشد، البته در تجربه شخصی، چهل‌ثانیه را هم ثبت کرده‌ام. حالا خانم‌ها چون موی سرشان بلند است، یک دقیقه بیشتر.

استاد احکام من، جناب حاج‌آقای قاسمی^{(رحمه‌الله)} می‌فرمود: «اگر به تمام بدنتان صابون زده باشید و کفی باشد و بروید زیر دوش تا آنها را بشویید، چند ثانیه زمان می‌برد؟ به نیم‌دقیقه هم نمی‌رسد که کف‌ها پاک می‌شود، پاک‌شدن کف‌ها علامت رسیدن آب به تمام بدن است، پس چرا اینقدر غسل‌کردن را طول می‌دهید؟».

وقتی بدنتان خشک است، می‌توانید دو دقیقه زیر دوش آب بایستید و بگویید هنوز جایی از بدنم خشک مانده است؟! وقتی بدن خیس است که به‌طریق‌اولی آب به سراسر بدن سرایت می‌کند. وقت غسل‌کردنتان را کم کنید.

---

آموزش غسل ارتماسی

روش غسل‌کردن ارتماسی

آموزش غسل ارتماسی دفعی

برای غسل ارتماسی دفعی می‌توان نیت غسل کرد و در آب پرید یا شیرجه زد، و نیز انسان می‌تواند داخل آب برود و فقط سر یا عضوی از بدنش بیرون آب باشد، سپس نیت غسل کند و سر را زیر آب ببرد.

• باید آب در یک لحظه به همه اعضا برسد؛
  • • پس نباید در آن لحظه عینک شنا یا دماغ‌گیر و… داشته باشیم؛
  • و اگر مثلاً کش مایو سفت هست، باید در همان لحظه‌ای که زیر آب هستیم کمی با دورتادورِ آن بازی کنیم.

آموزش غسل ارتماسی تدریجی

در غسل ارتماسی تدریجی تک‌تک اعضای بدن باید به‌نیت غسل زیر آب فرو برود.

• لازم نیست اعضا به ترتیب در آب فرو بروند؛
• موالات باید رعایت شود، یعنی بین شستن اعضا خیلی فاصله نشود.

---

تفاوت غسل ترتیبی و ارتماسی در مورد مانع

اگر بعد از غسل مشاهده کنیم که مانعی از رسیدن آب به بدن وجود داشته است، حکمش در غسل ترتیبی را بالا گفتیم که تفصیلاتی داشت؛ اما در غسل ارتماسی در هر حالتی باید غسل دوباره انجام شود!