فهرست مطالب
نافله های روزانه
در فقه جعفری در طول شبانه‌روز ۵۱ رکعت نماز واجب و مستحب وجود دارد که ۱۷ رکعت واجب و ۳۴ رکعت (دو برابر فرایض) نوافل هستند.
| نافلۀ | شب | صبح | ظهر | عصر | مغرب | عشا |
| رکعت | ۱۱ | ۲ | ۸ | ۸ | ۴ | ۲ |
| زمان | قبل اذان صبح | قبل نماز | قبل نماز | قبل نماز | بعد نماز | بعد نماز |
نافله شب
زمان خواندن نماز شب
وقت خواندن نافله شب از نیمه شب تا اذان صبح است.
و هرچه نزدیک‌تر به صبح خوانده شود ثوابش بیشتر است.
سیستانی، وحید: بعید نیست که وقتش از ابتدای شب تا اذان صبح باشد.
مشهور: مسافر و کسانی که برایشان سخت است نافلۀ شب را پس از نیمۀ شب بخوانند، می‌توانند اول شب آن را بخوانند.
روش خواندن نماز شب
نافلۀ شب یازده رکعت است:
- هشت رکعت به‌نیت نافله شب
- دو رکعت به‌نیت نماز شفع
- یک رکعت به‌نیت نماز وتر.
مشهور این است که وقت نافله شب از نصف شب شروع می‌شود؛ لکن بعید نیست که وقت آن از ابتدای شب و وقت فضیلت آن نیمه شب باشد. سیستانی
نافله صبح
نافله صبح دو رکعت است و پیش از نماز صبح خوانده می‌شود و خواندن آن هرچه به اذان صبح نزدیک‌تر باشد بهتر است.
اگر قبل از خواندن نافله، جماعت برپا شد، نماز را بخواند و سپس نافله را قضا نماید.
نافله ظهر
نافله ظهر هشت رکعت است و پیش از نماز ظهر به‌جا آورده می‌شود و در روایات از آن به «صلاة الأوّابین» تعبیر شده است.
وقت نافله ظهر
- شروع: اذان ظهر
- پایان: رسیدن شاخص به دوهفتم
- تا زمانی که فرصت برای خواندن نماز عصر باشد، وقت نافله ادامه دارد؛ البته اگر شاخص از چهارهفتم گذشت بهتر است اول نماز عصر را بخواند. سیستانی
زمان رسیدن سایه شاخص به دو هفتم، در ایام مختلف سال، متفاوت می‌باشد.
- اول فروردین: تا ۲ ساعت
- اول اردیبهشت: تا ۲ ساعت و ۲ دقیقه
- اول خرداد: تا ۱ ساعت و ۴۶ دقیقه
- اول تیر: تا ۱ ساعت و ۱۰ دقیقه
- اول مرداد: تا ۱ ساعت و ۴۶ دقیقه
- اول شهریور: تا ۲ ساعت و ۲ دقیقه
- اول مهر: تا ۲ ساعت
- اول آبان: تا ۲ ساعت
- اول آذر: تا ۱ ساعت و ۴۰ دقیقه
- اول دی: تا ۱ ساعت و ۲۸ دقیقه
- اول بهمن: تا ۱ ساعت و ۴۰ دقیقه
- اول اسفند: تا ۲ ساعت
به‌نقل از بحار الانوار (بیروت)، ج۷۹، صص۳۷۲-۳۷۳
نافله عصر
نافله عصر هشت رکعت است و پیش از نماز عصر به‌جا آورده می‌شود و در روایات از آن به «صلاة الخاشعین» تعبیر شده است.
وقت نافله عصر
- شروع: پس از نماز ظهر
- پایان: رسیدن شاخص به چهارهفتم
- تا زمانی که فرصت برای خواندن نماز ظهر باشد، وقت نافله ادامه دارد؛ البته اگر شاخص از دوهفتم گذشت بهتر است اول نماز ظهر را بخواند. سیستانی
زمان رسیدن سایه شاخص به چهار هفتم، در ایام مختلف سال، متفاوت می‌باشد.
- اول فروردین: تا ۲ ساعت و ۴۴ دقیقه
- اول اردیبهشت: تا ۲ ساعت و ۵۸ دقیقه
- اول خرداد: تا ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه
- اول تیر: تا ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه
- اول مرداد: تا ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه
- اول شهریور: تا ۲ ساعت و ۵۸ دقیقه
- اول مهر: تا ۲ ساعت و ۴۴ دقیقه
- اول آبان: تا ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه
- اول آذر: تا ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه
- اول دی: تا ۲ ساعت و ۸ دقیقه
- اول بهمن: تا ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه
- اول اسفند: تا ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه
نافله مغرب
نافله مغرب چهار رکعت است و پس از نماز مغرب به‌جا آورده می‌شود و در روایات از آن به «صلاة الذاکرین» تعبیر شده است.
وقت نافله مغرب
- شروع: پس از نماز مغرب
- پایان: ازبین‌رفتن سرخی مغرب
- تا زمانی که فرصت برای خواندن نماز مغرب باشد. سیستانی، وحید
- تقریباً یک ساعت و نیم پس از غروب آفتاب. مظاهری
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند: هرگز نافلۀ مغرب را در سفر و حضر ترک نکن.
وقت نافلۀ مغرب بسیار محدود است، زیرا بعد از نماز مغرب شروع و تا از بین رفتن حمره مغربیه (سرخی سمت مغرب) ادامه دارد.
نافله عشاء
نافله عشا دو رکعت نشسته است و پس از نماز عشا به‌جا آورده می‌شود و در روایات از آن به «صلاة الشاکرین» تعبیر شده است.
وقت نافله عشا
- شروع: پس از نماز عشا
- پایان: نیمه شب
- تا زمانی که فرصت برای خواندن نماز ظهر باشد، وقت نافله ادامه دارد؛ البته اگر شاخص از دوهفتم گذشت بهتر است اول نماز ظهر را بخواند. سیستانی
نام دیگر نافله عشاء «وتیره» است، بدین معنی که اگر کسی نتواند نماز شب را انجام دهد، به‌طور کلی از ثواب آن محروم نماید.
کیفیت خواندن نماز وتیره
یکی از سؤالاتی که دربارۀ نماز وتیره مطرح است، این است که: نماز وتیره به‌صورت دو رکعت نشسته یا یک رکعت ایستاده خوانده شود؟
پاسخ: نظر مراجع تقلید در این باره متفاوت است:
- بنابر فتوا باید نشسته خوانده شود. بهجت
- به‌احتیاط واجب باید نشسته خوانده شود. مشهور
- بهتر است نشسته خوانده شود. اراکی، گلپایگانی، فاضل
امام صادق(علیه‌السلام): هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، بدون وتیره شبی را سحر نکند.
وقت نافله عشاء تا نیمه شب ادامه دارد و بهتر است بلافاصله بعد از نماز عشاء خوانده شود.
روش و کیفیت خواندن نوافل
همۀ نافله‌ها باید به‌صورت دو رکعتی خوانده شود. مثلاً نافلۀ ظهر باید به‌شکل چهار نماز دو رکعتی (مانند نماز صبح) به‌جا آورده شود.
همۀ نافله‌ها را می‌توان نشسته خواند و در این صورت:
- هر دو رکعت نشسته را دو رکعت ایستاده حساب کند. مشهور
- بنابر احتیاط، هر دو رکعت نشسته را یک رکعت حساب کند. مکارم
خواندن نافله در سفر
خواندن نافلۀ شب و صبح و مغرب در سفر اشکالی ندارد.
نافلۀ ظهر و عصر نباید در سفر خوانده شود.
نافلۀ عشا را به‌قصد رجاء می‌توان خواند.
وقت فعل یا وقت فضیلت
اوقاتی که پیش‌تر برای نوافل گفتیم، طبق نظر برخی مراجع، «زمان فعل» است! یعنی نوافل را فقط در همین زمان می‌توان انجام داد و در خارج این زمان، ادای آن بی‌ثمر است.
اما برخی مراجع آن را «زمان فضیلت» دانسته و در نتیجه، ادای نوافل بیرون از آن زمان، ثوابش کمتر است نه اینکه صحیح نباشد.
- قائلین به زمان فضیلت: خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی، زنجانی
- قائلین به زمان فعل: مشهور
اگر کسی نوافل را در زمان خودش به‌جا نیاورد، بهتر است (وحید، فاضل: به‌احتیاط واجب) بدون نیت قضا و ادا آن‌ها را بخواند.
اگر کسی نوافل را در زمان فضیلت به‌جا نیاورد: بهتر است (خویی: باید) نافله ظهر را پس از نماز ظهر و نافلۀ عصر را پس از نماز عصر بخواند.
سلام
این اوقات نوافل که نوشتید، به وقت چه شهری هست؟
——-
پاسخ: سلام
فرقی نمی‌کند.
اوقات دقیق‌تری نیز مطرح شده که پس از بررسی و تطبیق این صفحه ویرایش خواهد شد.
بسیار عالی و محققانه 👌
باسلام وتحیت
للاخ الشفیق والصدیق
درتنهایی وسکوت شب دنبال مطلبی بودم که یک مرتبه صفحه شما به چشمم خورد که حقیقتا مسرور وخوشحال شدم
موفق باشید برادر
سلام و ادب
خدا قوت…
ممنون