خانه » مهارت » تحقیق و نویسندگی » نشانه‌های نگارشی در نوشتار فارسی

نشانه‌های نگارشی در نوشتار فارسی

علائم و نشانه‌های سجاوندی

جدول نشانه‌های نگارشی

ردیف نشانه نام موارد کاربرد
۱
.
نقطه ۱- در پایان همه جمله‌ها به جز جمله‌های پرسشی و تعجّبی: هوا ابری است.

شاید درک این مسئله دشوار باشد. او هیچ‌گاه به آن شهر باز نگشت.

۲- پس از حرف یا حروفی که به صورت نشانه اختصار به کار رفته باشد:

شیخ ما (قه) به نیشابور مجلس می‌گفت.

۲
،
ویرگول، کاما ۱- میان جمله‌های مستقل که در مجموع جمله کامل می‌سازند:

او با تلاش زیادی که کرد، به مقصود رسید.

۲- پس از منادا: خدایا، مرا عفو کن.

۳- هر جا واژه یا عبارتی به عنوان بدل در ضمن جمله یا عبارتی دیگر آورده شود:

اخوان ثالث، شاعر معاصر، سراینده شعر معروف «خوان هشتم» است.

۴- بین واژه‌های همپایه به‌جای «و» می‌آید:

فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ از بزرگان شعر فارسی هستند.

۵- بین دو واژه که ممکن است خواننده آنها را با کسره اضافه بخواند:

مادر، حسن را به سوی خود خواند.

۶- به جای مکث کوتاه در جمله:

اگر شب‌ها همه قدر بودی، شب قدر بی‌قدر بودی.

۳
:
دو نقطه ۱- قبل از نقل قول:

صاحب‌نظران آموزشی می‌گویند: «شرط درست نوشتن، درست فهمیدن است.»

۲- هنگام برشمردن اجزای یک چیز:

اساس نگارش خوب، دانستن و رعایت چند نکته است: چشم باز، گوش شنوا، دقت و …

۳- مقابل واژه‌هایی که می‌خواهیم آنها را معنی کنیم:

حلیت: پیرایه

۴
؟
علامت سؤال ۱- در پایان جمله‌های پرسشی:

آیا تاکنون فکر کرده‌اید که هزاران مادّه نگارشی پیش روی شماست؟

۲- برای نشان‌دادن مفهوم تردید:

وفات حافظ در سال ۷۲۱ (؟) اتَفاق افتاد.

۳- برای نشان‌دادن مفهوم استهزا:

او نابغه (؟) است.

۵
!
علامت تعجب ۱- در پایان جمله‌های تعجّبی، تأکیدی، عاطفی:

عجب روزگاری است!

۲. پس از اصوات:

هان! ای دل عبرت بین.

۶
« »
گیومه ۱- سخنی که به‌طور مستقیم از جایی یا کسی نقل می‌شود:

به قول سعدی: «بنیاد ظلم در جهان اندک بود، هرکس چیزی بدان مزید کرد، تا بدین غایت رسید.»

۲. اسامی و عناوین و اصطلاحات علمی یا فنّی (فقط بار اوّل):

«فضاسازی» در آغاز، میانه یا پایان نوشته نقش مهمّی ایفا می‌کند.

۷
؛
نقطه ویرگول ۱- برای جداکردن جمله‌هایی که از جهت ساختمان و مفهوم مستقل به نظر می‌رسند، ولی در یک عبارت طولانی، با یکدیگر بستگی معنایی دارند:

برای نگارش گزارش خوب باید فکر کرد؛ منابع را جمع‌آوری کرد؛ فهرست‌ها را تنظیم کرد و …

۲- در بیان توضیح و مثال پیش از واژه‌های مثلاً، فرضاً؛ یعنی و …

صور خیال؛ یعنی کاربرد عناصر و آرایه‌های خیال‌انگیز مثل استعاره، تشبیه و …

۸
-
خطّ فاصله ۱- برای جداکردن جمله معترضه:

حافظ شیرازی – که او را لسان‌الغیب نامیده‌اند – قرآن را با چهارده روایت در حفظ داشت.

۲- هنگامی که دو واژه بر روی هم دو جنبه مختلف از یک منظور را نشان دهند:

مباحث هنری-ادبی، نزدیکی و قرابت خاصّی دارند.

۳- به معنی «تا» و «به» برای بیان فاصله‌های زمانی و مکانی:

قطار تهران-مشهد، وارد ایستگاه شد.

حتی گروه‌های سنی ۱۳-۷ سال هم می‌توانند از گلستان به‌خوبی استفاده کنند.

۴- در مکالمه بین اشخاص داستان‌ها یا نمایشنامه‌ها یا ذکر مکالمات تلفنی، در ابتدای جمله و از سر سطر به جای نام گوینده:

– در قبال امیر تعظیم کن.

– ساکت شو!

۹
...
سه نقطه ۱- برای نشان دادن واژه‌های محذوف یا ادامه‌دار:

گزارش انواعی دارد: ورزشی، سیاسی، خبری، هنری، فرهنگی، …

۲- سخن ناتمام:

شما… شما… زبانم لال…

۳- برای نشان‌دادن کشش در گفتار:

سقف هر…ی ریخت. آها…ی حسین کجایی؟

۴- افتادگی واژه یا واژه‌ها از یک نسخه خطی یا کتیبه.

۱۰
[ ]
قلّاب ۱- مطالبی که جزو اصل کلام نباشند:

معلّم به کلاس وارد شد [ابراز احساسات دانش‌آموزان] و بر جایش نشست.

۲- در تصحیح متون قدیمی واژه‌های الحاقی با توضیحات احتمالی در قلاب گذاشته می‌شوند:

گفت: من مردی طرّارم، [تو] این زر به من امانت دادی.

۳- دستورهای اجرایی در نمایش‌نامه‌ها:

– حسین [با قیافه جدی]: آیا اکنون حاضری به این سفر بیایی؟

۱۱
( )
کمانک ۱- معنی و معادل یک واژه:

زبان معیار (استاندارد) زبان ملّی ما است.

۲- توضیح بیشتر:

آثار سعید نفیسی سه گروه است: یکی تصحیح (قابوس‌نامه، غزلیّات عطّار، سیر العباد…) دوّم تحقیقات ادبی (شرح آثار رودکی، نظامی، خواجو…) سوّم ترجمه‌ها (نمونه آثار پوشکین، ایلیاد و…)

۳- ذکر تاریخ، شهرت، تخلص، نام سابق و…

شهر همدان (هگمتانه) در طول تاریخ بارها پایتخت بوده‌است.

۱۲
/
ممیّز ۱- برای جداکردن مصراع‌های یک شعر:

خانه دوست کجاست/ در فلق بود که پرسید سوار/ آسمان مکثی کرد/

  • نکته: برای نوشتن تاریخ در ویکی‌پدیا به صورت ۱۲ تیر ۱۳۷۶ عمل کنید و نه به صورت ۷۶/۴/۱۲.
۱۳
=
تساوی برای نشان‌دادن تساوی میان دو مطلب:

توانا بود هر که دانا بود = هر که داناست، تواناست.

منبع: ویکی‌پدیا

2 در مورد “نشانه‌های نگارشی در نوشتار فارسی”

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *