خانه » علوم انسانی » اقتصادی » اسباب پیدایش فقر و ناداری

اسباب پیدایش فقر و ناداری

رزق و روزی

کاهش رزق و روزی

موجبات و عوامل پیدایش فقر

دنیا و عالم آفرینش دارای یکسری قوانینی است که از آن‌ها به قوانین طبیعت یاد می‌شود. برخی از این قوانین مربوط به زیادشدن رزق و روزی ما و برخی باعث پیدایش فقر می‌شود که در این پست به برخی از آن‌ها که در روایات بیان شده است اشاره می‌کنیم.


فکر و ذهن

دم‌زدن از ناداری

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله: مَن تَفاقَرَ افتَقَرَ، کسی که از ناداری دَم زند، نادار شود.

عدم درخواست از خدا

امام‏ صادق علیه‌‌السلام عن آبائه علیهم‌السلام: مَن لم یَسألِ اللّه‏ مِن فَضلِهِ افتَقَر، هر که از فضل خدا نطلبد، فقیر شود.


اعمال ناشایست

گناه

امام باقر علیه‌‌السلام: إنّ العَبدَ لَیُذنِبُ الذَّنبَ فَیُزوی عنهُ الرِّزقُ، بنده گناه می‌کند و به سبب آن روزی از او گرفته می‌شود.

حرام‌خواری زیاد

امام صادق علیه‌السلام: کَثرَهُ السُحتِ یَمحَقُ الرِّزقَ، حرام‌خواری زیاد، روزی را از بین می‌برد.

خیانت در امانت

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله: الأمانَهُ تَجلِبُ الغَناءَ، و الخِیانَهُ تَجلِبُ الفَقرَ، امانت‌داری، توانگری می‌آورد و خیانت (در امانت) به فقر می‌کشاند.

دروغ

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله: الکِذبُ یَنقُصُ الرِّزقَ، دروغ، روزی را کم می‌کند.

عادت به دروغ

امام علی علیه‌السلام: اعتِیادُ الکِذبِ یُورِثُ الفَقرَ، عادت به دروغ‌گویی، فقر می‌آورد.


امور اقتصادی

کسالت و تنبلی

امیرالمؤمنین علیه‌السلام: إِنَّ الْأَشْیَاءَ لَمَّا ازْدَوَجَتْ ازْدَوَجَ الْکَسَلُ وَ الْعَجْزُ فَنُتِجَا بَیْنَهُمَا الْفَقْرَ، زمانی که رابطۀ زوجیت بین اشیاء عالَم بسته می‌شد، کسالت و عجز با یکدیگر ازدواج کردند و نتیجه‌شان شد فقر.

امام صادق علیه‌السلام: مَنْ کَسِلَ عَنْ طَهُورِهِ وَ صَلَاتِهِ فَلَیْسَ فِیهِ خَیْرٌ لِأَمْرِ آخِرَتِهِ وَ مَنْ کَسِلَ عَمَّا یُصْلِحُ بِهِ أَمْرَ مَعِیشَتِهِ فَلَیْسَ فِیهِ خَیْرٌ لِأَمْرِ دُنْیَاهُ، کسی که نسبت به وضو و نماز کسل باشد، امیدی به خیر و صلاحش در امور معنوی و آخرتی نیست، و کسی که نسبت به امور معیشتی و کسب و کار کسالت داشته باشد، امیدی به موفقیتش در کارهای دنیوی و مادی نیست.

امام کاظم علیه‌السلام از قول امام صادق علیه‌السلام: إِیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا یَمْنَعَانِکَ مِنْ حَظِّکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ، از کسالت و بی‌حوصلگی بپرهیز؛ چراکه مانع بهره‌وری از دنیا و آخرت می‌شود.

خواب بین الطلوعین

امام صادق علیه‌السلام: نَوْمُ الْغَدَاهِ مَشْئُومَهٌ تَطْرُدُ الرِّزْقَ وَ تُصَفِّرُ اللَّوْنَ وَ تُقَبِّحُهُ وَ تُغَیِّرُهُ وَ هُوَ نَوْمُ کُلِّ مَشْئُومٍ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى یُقَسِّمُ الْأَرْزَاقَ مَا بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ فَإِیَّاکُمْ وَ تِلْکَ النَّوْمَه، خواب صبح شوم و بدیُمن است، روزی را پس می‌زند و چهره را زرد و زشت می‌کند، و خواب افراد شوم و بدشانس است. خداوند روزی را بین اذان صبح تا طلوع آفتاب تقسیم می‌کند، پس مواظب باشید آن ساعت خواب نباشید.

بیکاری

امام صادق علیه‌السلام: أَرْبَعَهٌ لَا تُسْتَجَابُ لَهُمْ دَعْوَهٌ رَجُلٌ جَالِسٌ فِی بَیْتِهِ یَقُولُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فَیُقَالُ لَهُ أَ لَمْ آمُرْکَ بِالطَّلَبِ، چهار نفر هستند که دعایشان اجابت نمی‌شود: یکی مردی که در خانه‌اش نشسته و برای رزق و روزی دعا می‌کند! به او گفته می‌شود: مگر تو را به طلب رزق و روزی دستور ندادیم؟

عدم تدبیر و برنامه‌ریزی

امیرالمؤمنین علیه‌السلام: وَ تَرْکُ التَّقْدِیرِ فِی الْمَعِیشَهِ یُورِثُ الْفَقْرَ، بی‌تدبیری در امور اقتصادی باعث فقر می‌شود.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام: حُسْنُ التَّدْبِیرِ یُنْمِی قَلِیلَ الْمَالِ وَ سُوءُ التَّدْبِیرِ یُفْنِی کَثِیرَهُ، برنامه‌ریزیِ دقیق مالِ اندک را رشد داده و زیاد می‌کند و بی‌برنامگی مال بسیار را نابود می‌کند.

اهل بیت را وسیلۀ معاش قرار دادن

امام باقر علیه‌‌السلام به ابونعمان فرمودند: لا تَستَأکِلْ بِنا الناسَ، فلا یَزیدَکَ اللّه بذلکَ إلاّ فَقراً، ما را وسیله سرکیسه‌کردن مردم قرار مده؛ زیرا با این کار، خداوند بر فقر تو می‌افزاید.

به دیگر عبارت: کسی که از ما اهل بیت استرزاق کند و ما را وسیلۀ کسب مال قرار دهد، فقر به سراغش می‌رود.

اسراف

عُبَیْدُ بْنُ زُرَارَهَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لَهُ: یَا عُبَیْدُ إِنَّ السَّرَفَ یُورِثُ الْفَقْرَ وَ إِنَّ الْقَصْدَ یُورِثُ الْغِنَى، اسراف فقر می‌آورد و زندگی معتدلانه باعث غنی و بی‌نیازی می‌شود.


امور اجتماعی

نفرین پدر

امام صادق علیه‌السلام: أیُّما رَجُلٍ دَعا علی ولَدِهِ أورَثَهُ الفَقرَ، هر مردی که فرزند خود را نفرین کند، فقر برایش به ارث گذارد.

ترک نظافت

امیرالمؤمنین علیه‌السلام: نَظِّفُوا بُیُوتَکُمْ مِنْ حَوْکِ الْعَنْکَبُوتِ، فَإِنَّ تَرْکَهُ فِی الْبَیْتِ یُورِثُ الْفَقْر، خانه‌هایتان را از تار عنکبوت پاکیزه کنید که پاک‌نکردنش فقر می‌آورید.

خوردن در حالت جنابت

عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص عَنِ الْأَکْلِ عَلَى الْجَنَابَهِ وَ قَالَ إِنَّهُ یُورِثُ الْفَقْرَ، رسول الله از خوردن در حال جنابت نهی کرد و فرمود این کار باعث فقر می‌شود.


موجبات فقر در کلام امیرالمؤمنین در خصال

در پایان مناسب است روایت خصال را نقل کنم که امیرالمؤمنین علیه‌السلام شانزده موجب فقر و هفده موجب زیادی رزق را بیان فرموده‌اند:

سَمِعْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ ع یَقُولُ:

تَرْکُ نَسْجِ الْعَنْکَبُوتِ فِی الْبَیْتِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱. نزدودن تارهای عنکبوت داخل خانه

وَ الْبَوْلُ فِی الْحَمَّامِ یُورِث‏ الْفَقْرَ

۲. ادرار کردن در حمام

وَ الْأَکْلُ عَلَى الْجَنَابَهِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۳. خوردن در حالت جنابت

وَ التَّخَلُّلُ بِالطَّرْفَاءِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۴. ؟؟

وَ التَّمَشُّطُ مِنْ قِیَامٍ یُورِثُ الْفَقْرَ

۵. ایستاده شانه‌زدن

وَ تَرْکُ الْقُمَامَهِ فِی الْبَیْتِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۶. ؟؟

وَ الْیَمِینُ الْفَاجِرَهُ تُورِثُ الْفَقْرَ

۷.قسم دروغ

وَ الزِّنَا یُورِثُ الْفَقْرَ

۸. زنا و رابطه نامشروع

وَ إِظْهَارُ الْحِرْصِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۹. آشکارکردن حرص

وَ النَّوْمُ بَیْنَ الْعِشَاءَیْنِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱۰. خوابیدن بین نماز مغرب و عشا

وَ النَّوْمُ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱۱. خوابیدن [بعد از اذان صبح و] پیش از طلوع خورشید

وَ تَرْکُ التَّقْدِیرِ فِی الْمَعِیشَهِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱۲. نداشتن تقدیر و حساب کتاب دخل و خرج

وَ قَطِیعَهُ الرَّحِمِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱۳. قطع رحم و رسیدگی نداشتن به ارحام

وَ اعْتِیَادُ الْکَذِبِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱۴. عادت به دروغ‌گفتن

وَ کَثْرَهُ الِاسْتِمَاعِ إِلَى الْغِنَاءِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱۵. یکسره موسیقی گوش‌دادن

وَ رَدُّ السَّائِلِ الذَّکَرِ بِاللَّیْلِ یُورِثُ الْفَقْرَ

۱۶. دست ردّ زدن به مرد فقیری که شب‌هنگام از انسان چیزی بخواهد

ثُمَّ قَالَ ع أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بَعْدَ ذَلِکَ بِمَا یَزِیدُ فِی الرِّزْقِ…

سپس حضرت فرمود: می‌خواهید اسباب زیادی رزق و روزی را برایتان بگویم؟…

(قسمت دوم: موجبات رزق)

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *