خانه » سبک زندگی برتر » رشد و رکود » توفیق، واعظ درونی، روحیه پذیرش

توفیق، واعظ درونی، روحیه پذیرش

تحف العقول عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الثَّانِی جواد الائمه علیه‌السلام قَالَ:
الْمُؤْمِنُ یَحْتَاجُ إِلَى [ثلاث] خِصَالٍ: تَوْفِیقٍ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.

مؤمن احتیاج دارد، یعنی نبودنش نقص است برای او.


توفیق

توفیق من الله:

توفیق یعنی هماهنگی زمینه‌ها با اهداف. یعنی امکانات و زمینه‌ها با هدف و نیت انسان هماهنگ و همراه شود. و این امر بدون زمینه‌سازی خداوند ممکن نیست.

قابلیت نشان دادن برای جلب توفیق

توفیق صرفا خواستنی نیست، بلکه تلاش و قابلیت می‌خواهد. یک قدم که جلوی پایمان باز شد، استقبال کنیم.

امام رضا علیه‌السلام: سَبْعَهُ أَشْیَاءَ بِغَیْرِ أَشْیَاءَ مِنَ الِاسْتِهْزَاءِ: … وَ مَنْ سَأَلَ اللَّهَ التَّوْفِیقَ وَ لَمْ یَجْتَهِدْ فَقَدِ اسْتَهَزَأَ بِنَفْسِهِ… مجموعه ورام

قرآن درباره اصحاب کهف: «إِنَّهُمْ فِتْیَهٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَ زِدْناهُمْ هُدىً»؛ در جای دیگر: «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا»

اگر انسان از خودش شوق و ذوقی نشان بدهد و از نعمت‌ها و فرصت‌های موجود استفاده بهینه ببرد، خداوند در ادامه مسیر یاری‌اش می‌نماید و موانع را برطرف می‌کند. مانند بچه‌ای که شیرینی را بااشتها می‌خورد و بچه‌ای که کثیف‌کاری می‌کند.


موعظه‌گر

واعظ من نفسه:

نصیحت‌گری از درون. انسان باید خودش، خودش را در برابر کارهای خوب، تحسین و در برابر کارهای ناپسند، توبیخ کند. یعنی بدون درنظرگرفتن دیگران، خودش مراقب کارهای خودش باشد.

روایت: اگر کسی نصیحت‌گر درونی نداشته باشد، نصیحت‌های بیرونی فایده‌ای برایش ندارد.

همانند نسخه دکتر که اگر خود انسان به آن عمل نکند، ثمری ندارد. مراقبت و پرهیز، مانند نصیحت‌گر درونی است.


پذیرش

قبول ممن ینصحه:

پذیرش و حق‌پذیری، یکی دیگر از احتیاجات مؤمن است. مؤمن مغرور نیست، بلکه در برابر موعظه دیگران، روحیه پذیرش دارد؛ زیرا می‌داند به نفع اوست. انسان‌ها نسبت به امور ظاهری، موعظه‌پذیرتر هستند؛ مثلا اگر کسی تذکر بدهد که دستتان روغنی است، از گفته او خیلی خوشحال می‌شویم و تشکر می‌کنیم، ولی در امور معنوی و روحی، پذیرش کمتر است در حالی که مهم‌تر است.

قرآن در صفات دوزخیان می‌فرماید: چنان از حق مى‏‌گریزند که گورخران از شیر! «فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْکِرَهِ مُعْرِضینَ؟ کَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَهٌ، فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَهٍ» سوره مدثر

مؤمن نصیحت را دوست دارد، بلکه خودش به‌دنبال نصیحت می‌رود تا عیوب کارش را به او تذکر بدهند، بلکه قبل از شروع کار، به سراغ نصیحت و مشورت می‌رود تا بهترین و مفیدترین و کم‌خسارت‌ترین گزینه را انتخاب نماید.


آینده‌نگری

إِنَّ رَجُلًا أَتَى النَّبِیَّ ص فَقَالَ لَهُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ أَوْصِنِی، فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص: فَهَلْ أَنْتَ مُسْتَوْصٍ (أی متقبل وصیتی و عامل بها) إِنْ أَنَا أَوْصَیْتُکَ؟ حَتَّى قَالَ لَهُ ذَلِکَ ثَلَاثاً وَ فِی کُلِّهَا یَقُولُ لَهُ الرَّجُلُ: نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ.
فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص: فَإِنِّی أُوصِیکَ إِذَا أَنْتَ هَمَمْتَ بِأَمْرٍ فَتَدَبَّرْ عَاقِبَتَهُ فَإِنْ یَکُ رُشْداً فَامْضِهِ وَ إِنْ یَکُ غَیّاً فَانْتَهِ عَنْهُ. الکافی

تدبیر نسبت به آینده موجب کمترشدن پشیمانی است. مانند کوچه بن‌بستی که قبل از ورود به آن از شخصی سؤال نماییم. کسانی که بدون مشورت کارهایشان را انجام می‌دهند، بیشتر با شکست مواجه می‌شوند.

قَالَ عَلِیٌّ عَلَیْهِ السَّلَامُ: التَّدْبِیرُ قَبْلَ الْعَمَلِ یُؤْمِنُکَ مِنَ النَّدَمِ.


مشورت

خداوند متعال به پیامبرش که عقل کل است می‌فرماید: «وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ» تا کسی گمان نکند که از مشورت بی‌نیاز است.

البته باید روی انتخاب مشاور دقت کرد.

امام کاظم علیه‌السلام: یَا هِشَامُ مُجَالَسَهُ أَهْلِ الدِّینِ شَرَفُ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ مُشَاوَرَهُ الْعَاقِلِ النَّاصِحِ یُمْنٌ وَ بَرَکَهٌ وَ رُشْدٌ وَ تَوْفِیقٌ مِنَ اللَّهِ فَإِذَا أَشَارَ عَلَیْکَ الْعَاقِلُ النَّاصِحُ فَإِیَّاکَ وَ الْخِلَافَ فَإِنَّ فِی ذَلِکَ الْعَطَبَ. تحف العقول

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *