اسوه و الگو در روایات

یکی از میان‌بُرهای رسیدن به موفقیت، داشتن اسوه و الگو و سرمشق است.

واژه اسوه سه مرتبه در قرآن به‌کار رفته است:

• حضرت رسول الله: «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ» احزاب۳۳، آیه۲۱
• حضرت ابراهیم و همراهان: «قَدْ کانَتْ لَکُمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ فی‏ إِبْراهیمَ وَ الَّذینَ مَعَهُ» ممتحنه۶۰، آیه۴
• همان: «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فیهِمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ» ممتحنه۶۰، آیه۶

تئوری صرف، فایده چندانی ندارد، اسوه و الگو، پیاده‌شدن دستورات الهی در زندگی را به ما یاد می‌دهد. به ما می‌فهماند که تو عرضه نداری نه اینکه نمی‌شود.

اسوه در واقع «حجه» است بر علیه ما. جوان زیبا و حضرت یوسف و حضرت مریم علیهماالسلام

تعریف الگو

الگو، نمونۀ عینی و مشهود یک فکر و عمل در ابعاد گوناگون است که برای رسیدن به کمال، از سوی دیگران پیروی می‌شود.

ناگفته نماند که واژه‌های «امام، اُسوه، قُدوه، مُدل، نمونه، مثال، سرمشق، هادی، دلیل، حجّت» نیز در متون اسلامی و تعلیم و تربیت و روان‌شناسی تقریبا به معنای «الگو» هستند.

قرآن کریم چهار زن را به‌عنوان زن نمونه (دو نمونه خوب و دو نمونه بد) ذکر می‌کند! اگر انسانی وارسته شد، الگوی دیگر انسان‌هاست. اگر مرد است الگوی مردم است نه مردان و اگر زن است باز هم الگوی مردم است نه زنان.

ویژگی الگو

یکی از صفات الگوی خوب این است که در همۀ زمینه‌ها شاخص و برتر و سرآمد باشد؛ زیرا گرچه ممکن است ما او را در یک بُعد الگوی خود قرار دهیم؛ اما ناخودآگاه ابعاد دیگر شخصیت او نیز در رفتار و افکار ما تأثیر می‌گذارد.