فصل اول: نجاست ها
۱و۲. ادرار و مدفوع
حیوان
- حلال‌گوشت
- دارای خون جهنده: ادرار و مدفوعش پاک است
- بدون خون جهنده: ادرار و مدفوعش پاک است
- حرام‌گوشت
- دارای خون جهنده: ادرار و مدفوعش نجس است
- بدون خون جهنده: مدفوعش پاک و [اگر عرفاً گوشت‌دار محسوب شود به‌احتیاط واجب ادرارش نجس است].
آیات خویی، تبریزی، وحید: حرام‌گوشتی که خون جهنده ندارد، ادرارش نیز پاک است.
بول و فضله پرندگان، پاک است؛ اگرچه حرام‌گوشت باشند؛ مانند خفاش
۳. منی
منی هر حیوانی که خون جهنده دارد [اگرچه حلال‌گوشت باشد] نجس است.
۴. مردار (حیوان غیر مذکّی)
مردار هر حیوانی که خون جهنده دارد، اگرچه حلال‌گوشت باشد نجس است. و همچنین اجزای جداشده از حیوان زنده.
اجزای غیرروح‌دار از مردار حلال‌گوشت یا حرام‌گوشت طاهر العین پاک است؛ مانند صوف، شعر، وبر، عظم، قرن، منقار، ظفر، مخلب، ریش، ظلف، سنّ و بیضه (تخم مرغی که دارای پوست سفت رویی شده باشد)
مرداری که در جهنده‌بودن خونش شکّ داریم، پاک است.
سقط قبل از ولوج روح [به‌احتیاط واجب، نجس است].
همۀ حیوانات (غیر از حیوانات نجس العین و حشرات)، قابلیّت تذکیه را دارند و با تذکیه، همۀ اجزایشان پاک می‌شود.
۵. خون هر حیوانی که خون جهنده دارد
خون‌های محکوم به پاکی:
o خون داخل تخم مرغ؛
o خون باقیمانده در حیوان، پس از ذبح و نحر و خروج خون متعارف؛
o خون حیوانی که یقین به جهنده‌بودن خونش نداریم؛
o مایع زردرنگی که بعد از جراحت یا دمل خارج می‌شود و در خون‌بودنش شکّ داریم؛
o خونی که از لای دندان بیرون آید و در آب دهان مستهلک گردد.
قاعدۀ کلی: نجاست ادرار، منی، مردار و خون، متوقف بر جهنده‌بودن خون است
نجاست مدفوع، متوقف بر جهنده‌بودن خون و حرام‌گوشت بودن است.
۶و۷. تمام اجزاء سگ و خوک بَرّی
سگ و خوکی که در خشکی زندگی می‌کنند تمام اجزائشان نجس است و با شستن و خاک‌مالی پاک نمی‌شوند.
۸. خمر و همۀ مسکرات مایع
مسکرات و مست‌کننده‌های جامد مانند حشیش، اگرچه جوشانده شود و بالعرض مایع شود، پاک است.
فقاع (شرابی که غالباً از جو گرفته می‌شود) حرام [و به‌احتیاط واجب، نجس] است.
آب انگور اگر بجوشد، پاک است؛ گرچه خوردنش حرام است و پس از ذهاب ثلثین (حجماً نه وزناً)، حلال می‌شود.
تمام اقسام الکل‌های صنعتی و طبّی پاک هستند.
۹. کافر
ملحقات به کافر:
o منکر برخی از اصول یا فروع دین، به‌طوری که انکارش به انکار رسالت بازگردد؛
o فرقۀ ضالّۀ غُلات؛
o ناصبی‌ها (کسی که آشکارا با اهل‌بیت دشمنی می‌نماید)؛
o خوارج، در صورتی که آشکارا بغض اهل‌بیت را اعلان کنند جزو نواصب محسوب می‌شوند؛
o کافر کتابی (یهود و نصاری و مجوس) را مشهور فقها نجس می‌دانند، و لکن حکم به طهارتش بعید نیست.
۱۰. عرق شتر [و همۀ حیوانات] نجاست‌خوار
خویی، تبریزی: عرق حیوانی که به خوردن نجاست عادت کرده، پاک است؛ ولی نمازخواندن با آن صحیح نیست.
عرق جنب از حرام پاک است و نمازخواندن با آن جایز است.
فصل دوم: کیفیت سرایت نجاست
ملاک در انتقال نجاست، وجود رطوبت مسریه در یکی از دو ملاقی است،
موانع انتقال نجاست:
o مایعات غیرمرطوب: مثلا اگر فلزی، در ظرف نجس ذوب گردد، نجس نمی‌شود؛
o رطوبت غیرمُسریه: مثلا فرشی که بر روی زمین نمناک نجس پهن شود، نجس نمی‌شود؛ گرچه به مرور زمان، وزن فرش سنگین‌تر شده باشد؛ و همچنین نم دیواری که در مجاورت چاه فاضلاب است؛
o غلظت مایع: ملاک در غلظت، اینست که اگر مقداری از آن برداشته شود، جایش همان لحظه پر نشود؛
o حالت تدافع: مثلا اگر آبی از بالا روی نجاست ریخته شود، فقط مقدار آبی که با نجاست برخورد کرده، نجس است؛
o تعدّد وسائط: نجاست، متنجّس چهارم به بعد را نجس نمی‌نماید؛ مثال:
اگر دست راست، به ادرار برخورد کرد، متنجّس اول بوده و نجس است؛ حال اگر پس از خشک‌شدن، با رطوبت، به دست چپ برخورد کرد، و دست چپ به دستمال برخورد کرد و با این دستمال خیس، شیشه را پاک کردیم، شیشه که متنجّس چهارم است، نجس نیست.
اشیاء مایع و جامد (مثل نان و روغن و عسل و لباس و ظروف و…) که از کفار گرفته شود، پاک است؛ مگر در صورتی که علم به نجاست حاصل شود.
فصل سوم: احکام نجاست
بحث نجاست لباس و بدن مصلی… مسأله ۴۱۸ – ۴۳۰
فروش اعیان نجسه
[بیع شراب، خوک، سگ غیرشکاری و میتۀ نجس جایز نیست]؛ ولی بیع بقیۀ اعیان نجسه، اگر منفعت محللۀ معتدّبه نزد عقلا داشته باشد، به‌نحوی که پول به ازای آن منفعت پرداخت شود، جایز است.
نجاست مسجد
نجس‌نمودن مسجد و سایر وسایل و متعلّقات آن حرام است؛ ولی اگر عنوان مسجد از بین رفت، فالاظهر عدم حرمه تنجیسه.
بردن نجاست به داخل مسجد، اگر مستلزم هتک نباشد، اشکال ندارد.
اگر مسجد نجس شد، تطهیر آن، واجب فوری است؛ ولی اگر عصیاناً نماز خواند، نمازش صحیح است و در ضیق وقت، نماز مقدم است.
اگر تطهیر مسجد، متوقف بر تخریب مقدار قابل اعتنایی از مسجد و مضرّ به وقف باشد، جواز تطهیر، محل اشکال است؛ مگر در صورتی که بقاء نجاست، هتک محسوب شود.
ملحقات مسجد
قرآن کریم، مشاهد مشرّفه، ضرائح مقدسه، تربت حسینی و بلکه تربت نبوی و سایر ائمه که به قصد تبرّک برداشته شده باشد، در حکم مسجد هستند.
نجاساتی که در نماز استثنا شده‌اند (نجاسات معفوّ)
- خون جروح و قروح معتدّبه (نه جراحات جزئی)، اگر در بدن یا لباس باشد، تا زمانی که زخم خوب شود، مانعی ندارد، گرچه تطهیر یا تعویض لباس مشقّت نداشته باشد و خون، بیشتر از درهم باشد.
- چرک و عرق و دوای متصل به زخم نیز حکم خون را دارد.
- خون کمتر از درهم (بند انگشت ابهام= شصت)، اگر در بدن یا لباس باشد؛ الا خون حیض و [نفاس و استحاضه و خون نجس العین و میته و خون درندگان بلکه حیوانات حرام‌گوشت]
- متنجّس به خون، این حکم را ندارد؛ پس اگر خون، به چرک یا آب مخلوط شود، این حکم را ندارد.
- لباس‌های غیرساتر، لباس‌هایی که به تنهایی نمی‌تواند ساتر عورتین باشد؛ مثل جوراب و کلاه، به هر مقدار که متنجس به هر خونی شوند، برای نماز اشکالی ندارد، (چون لباس بر اینها صدق نمی‌کند)؛
- همراه‌داشتن نجاست مطلقا؛
- اضطرار؛ نمازخواندن با بدن یا لباس نجس در حال اضطرار جایز است؛
- لباس دایه طفل که آغشته به ادرار او شده باشد نیز اگر تطهیر یا تعویضش حرجی باشد، مشکل ندارد.
منهاج الصالحین آیت‌الله سیستانی
مرتبط: تگ طهارت و نجاست |
سلام، وقتتون بخیر منی زن پاک است؟
——
پاسخ: با سلام
اگر به‌صورتی باشد که غسل واجب شود، نجس است.
سلام وقت بخیر، اگر زنی حیض باشد و هنوز زمان غسل نرسیده باشد، به حمام برود و در پایان بدنش را آب بکشد و از حمام خارج شود و حین خشک کردن بدنش مقداری آب روی فرش بچکد، و یا مثلا زنی که حیض است، دستهایش را شسته است مقداری آب از دستهایش روی زمین و فرش بچکد آیا این آب نجس است یا پاک؟
با سلام
در هر دو سؤال پاک است.